پایان نامه بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران

بیان مسئله:

كنترل میزان رشد جمعیت یكی از مهمترین شاخصهای توسعه بحساب می آید. جمعیت دنیا در سال 1950 دو و نیم میلیارد نفر بوده و اكنون از مرز 6 ملیارد نفر گذشته است و پیش بینی می شود در سال 2025 میلادی به 5/8 میلیارد نفر برسد طی همین سالها در ایران روند رشد جمعیت از متوسط دنیا بالاتر بود و جمعیت 10 میلیونی 100 سال قبل اكنون به نزدیك به 7 برابر رسیده است[i].

كشور جمهوری اسلامی ایران كه در دوران سالهای اولیه انقلاب دارای رشد جمعیت بالا و در حدود7/2 (كه تا 4/3 نیز ذكر شده است)[ii] و در سالهای اخیر این میزان رشد  تا حدود 7/1 (و مواردی تا 2/1 نیز ذكر شده) كاهش یافت این كاهش رشد جمعیت ناشی از اجرای طرحها و برنامه های كنترل جمعیت در سالهای اخیر بوده است.

هرم سنی جمعیت ایران در سالهای اول بعد از انقلاب شكلی مخروطی با قاعده پهن به خود گرفت كه این شكل نشانگر رشد جمعیت بالا است و در سالهای بعد این رشد بسرعت كنترل و باعث تغییر در شكل نمودار فوق گردید بطوری كه اكنون یك ناحیه فرو رفته در قاعده مخروط را می توان بوضوح مشاهده كرد مشابه این  تغییر را می توان در نمودار رشد جمعیت كشور های اروپایی و بخصوص در كشور آلمان پس از جنگ جهانی اول مشاهده نمود كه البته این تغییر شكل نمودار در اروپا در بین گروه جوانان و افراد میانسال (بویژه مردان ) و بدلیل كشته شدن سربازان در جنگ بوده است در حالی كه تغییر شكل مزبور در كشور ما ناشی از كنترل رشد جمعیت و تنظیم خانواده می باشد.

[i]  - علی اكبر رحمانی – رشد جمعیت و اهمیت آمار های حیاتی - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال كشور- پاییز و زمستان 1372

[ii]  - دكتر محمد میرزایی - ملاحظات جمعیتی مرتبط با توسعه در ایران - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال كشور- شماره 10 – زمستان 1373

بر اساس آمار منتشره از سوی سازمان ثبت احوال 82/2 درصد مردان كشور ما در سال 1370 دارای 2 همسر بوده اند كه تعداد بیش از 345 هزار نفر از زنان را شامل می شود[i] اگر فرض كنیم  كه فرهنگ چند همسری در جامعه همچنان حاكم باشد باز هم نمی توان انتظار داشت كه كلیه دختران فرصت ازدواج را پیدا نماید ضمن آنكه عوارض چند همسری را نیز باید پذیرا باشند.

 [i]- دكتر حبیب الله زنجانی - گامی نو در پژوهشهای جمعیتی -  فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال كشور- شماره2 – پاییز 1372

عوامل موثر بر الگوی سنی ازدواج:

الگوی سنی ازدواج در هر جامعه ای تابع شرایط عرضه وتقاضای حاكم بر آن جامعه می باشد و عوامل موثر برآن عبارتند از:

الف - عوامل موثر بر سن ازدواج در زن و مرد

1-  وضعیت تحصیلی و فرهنگی افراد جامعه

2-  وضعیت اقتصادی جامعه

3-  امنیت و آرامش حاكم بر جامعه

4-  طبقه اجتماعی خانوار (شهری  و روستایی – كارگری و كشاورزی)

5-  قوانین و مقررات حاكم بر جامعه